Historia cygara

Historia cygar kubańskich to nie tylko dzieje wyspy, ale przede wszystkim dzieje tytoniu. Już w 1492 roku Krzysztof Kolumb odkrył, że plemiona Taino zwijały i paliły liście zwane cohiba, tworząc rytuał, który przetrwał wieki. Dziś, ponad 500 lat później, dzięki doświadczeniu plantatorów i wyjątkowym warunkom klimatycznym, kubański tytoń uważany jest za najlepszy na świecie. Uprawiany w wybranych regionach o idealnym słońcu, wilgotności i glebie, nadaje cygarom niepowtarzalny charakter – tak, jak wino swój smak zawdzięcza winnicom.

Plantacja

Kubański tytoń rośnie na dwóch rodzajach plantacji – jedne chronione są delikatnym muślinem, aby powstały idealne liście okrywowe, inne wystawione są na pełne słońce, które nadaje mocy liściom wkładki. Każdy rodzaj liścia ma swoje unikalne cechy i przeznaczenie, które później tworzą harmonię smaku w cygarze. To właśnie ta różnorodność upraw sprawia, że kubańskie cygara są tak wyjątkowe.

Shade grown

Jednym z wyjątkowych sposobów uprawy tytoniu jest Shade Grown, czyli hodowla w cieniu. Nad roślinami rozpościera się delikatny muślin, który filtruje światło i zatrzymuje ciepło, dzięki czemu liście rosną większe i delikatniejsze. To właśnie z nich powstają liście okrywowe (wrappery) – najcenniejszy i najdroższy element cygara, wybierany wyłącznie spośród największych i najlepszych liści.

Sun grown

Drugim sposobem uprawy jest Sun Grown, czyli hodowla w pełnym słońcu. Rośliny chłoną jego energię, co sprawia, że liście nabierają intensywności, mocy i wyrazistego charakteru. To właśnie one tworzą serce cygara – liście wkładki (filler) i wiążące (binder), nadając mu głębię aromatu i niepowtarzalny styl.

Sadzenie

Praca kubańskich plantatorów, zwanych vegueros, to sztuka wymagająca ogromnej precyzji i zaangażowania. Każda roślina jest pielęgnowana setki razy – od przygotowania gleby w porze deszczowej, przez wysiew, aż po codzienną troskę. Po około 45 dniach młode sadzonki osiągają odpowiednią wysokość i są gotowe do przesadzenia na pola, gdzie rozpoczną drogę ku temu, by stać się częścią wyjątkowego cygara.

Zbiory

Po przesadzeniu na pola, rośliny tytoniu przechodzą intensywną pielęgnację – wzmacnia się ich korzenie i usuwa kwiaty, aby cała energia skupiła się na rozwoju liści. Zbiory zaczynają się po około 40 dniach i są w pełni ręczne: liście zrywa się stopniowo, zaczynając od najniższych, aż po te najwyższe, co trwa blisko miesiąc. Każdy zebrany liść trafia do Casa de Tabaco, gdzie zawieszone parami w suszarniach dojrzewają w idealnych warunkach światła i wentylacji, powoli nabierając koloru i charakteru.

Fermantacja

Fermentacja to kluczowy etap, w którym liście nabierają smaku, aromatu i odpowiedniej barwy. Proces przebiega inaczej dla delikatnych liści okrywowych, a inaczej dla liści wkładki, które wymagają większej intensywności. To właśnie tutaj surowy tytoń zmienia się w bazę o niezwykłej głębi, gotową do stworzenia wyjątkowego cygara.

Liśc okrywowy

Po około 50 dniach suszenia delikatne liście okrywowe trafiają do sortowni Escogida, gdzie przechodzą fermentację trwającą co najmniej 20 dni. Proces ten obniża kwasowość i zawartość nikotyny, nadaje liściom gładszy smak oraz jednolitą barwę. Następnie liście są nawilżane, wietrzone i skrupulatnie sortowane pod względem wielkości, koloru i konsystencji – mistrzowie potrafią rozpoznać nawet kilkadziesiąt odcieni. Tylko te najlepsze trafiają dalej, reszta zostaje odrzucona. Wyselekcjonowane wrappery wiąże się w pary, pakuje w bale zwane tercios z kory palmy królewskiej i odkłada do magazynów, gdzie dojrzewają minimum sześć miesięcy. To właśnie tutaj rodzi się elegancja cygara – jego zewnętrzna, perfekcyjna okrywa.

Liść wkładki

Proces fermentacji liści wkładki jest znacznie bardziej złożony niż w przypadku delikatnych wrapperów. Po około 50 dniach suszenia w tradycyjnych stodołach liście trafiają do fermentacji, gdzie układa się je w stosy przykryte płótnem. Dzięki temu tracą nadmiar wilgoci, zyskują gładszy smak, a ich kwasowość i zawartość nikotyny ulegają redukcji. Następnie przechodzą szczegółową selekcję i klasyfikację na cztery podstawowe typy: medio tiempo, ligero, seco i volado – każdy z nich odpowiada za inną intensywność i aromat cygara. Wybrane liście poddaje się kolejnym fermentacjom w pylonach (burros), które trwają od kilkunastu dni do nawet kilku miesięcy, w zależności od rodzaju i grubości liścia. Na koniec są wietrzone, pakowane w bele zwane pacas i przekazywane do magazynów, gdzie dojrzewają od kilku miesięcy do nawet dwóch lat, nabierając pełni smaku i charakteru.

Anatomia cygara

Do wyprodukowania cygara potrzeba od czterech do sześciu rodzajów liści tytoniu. Każdy z nich uprawiany i przygotowywany jest w inny sposób, pełniąc unikalną rolę w końcowej kompozycji. Kubańskie cygara powstają ręcznie – totalmente a mano – a odpowiednio dobrane liście tworzą wkładkę, czyli serce smaku i aromatu.

Cztery magiczne liście

• Volado – odpowiada za równomierne spalanie i delikatną moc.
• Seco – źródło aromatu, nadające cygaru średnią intensywność.
• Ligero – mocny liść odpowiedzialny za wyrazistość i pełnię smaku.
• Medio Tiempo – rzadki liść z samego szczytu rośliny, o wyjątkowej mocy i bogatym aromacie.

Wrapper (capa) – niezwykle cienki i elastyczny liść, który nadaje cygaru elegancki wygląd i ostateczny charakter.

Binder (capote) – oplata wkładkę, nadaje cygaru kształt i gwarantuje jego doskonałe palenie.

Filler (tripa), czyli wkładka cygara, składa się z kombinacji kilku liści – zazwyczaj dwóch do czterech.

Ręczne tworzenie cygar

Każde cygaro powstaje w rękach mistrzów zwanych torcedores. Ich kunszt i precyzja decydują o jakości finalnego produktu, a do pracy wykorzystują kilka niezbędnych narzędzi:

• tabla – drewniana deska, na której układa się i zwija liście,
• chaveta – charakterystyczny nóż do przycinania liści,
• casquillo – ostrze służące do wycinania kapturka,
• gilotyna – do precyzyjnego cięcia,
• goma – naturalny, bezwonny klej,
• cepo – szablon do kontroli długości i średnicy cygara.

Aby zostać torcedore, potrzebny jest talent i lata praktyki. Najwyższa, czwarta klasa oznacza mistrzostwo – umiejętność tworzenia najbardziej skomplikowanych i wyjątkowych cygar.

Jak powstaje cygaro

Proces tworzenia cygara to sztuka wymagająca niezwykłej precyzji. Torcedor rozpoczyna od ułożenia liści wkładki – od mocnego ligero po delikatniejsze odmiany – tak, aby smak rozwijał się stopniowo w trakcie palenia. Całość owija w liść wiążący (binder), tworząc tzw. kukiełkę (bonche), którą umieszcza w formie, by nadać jej idealny kształt.

Następnie przygotowuje liść okrywowy (wrapper), wilgotny i elastyczny, który otula konstrukcję, nadając cygaru elegancję i gładkość. Na końcu formuje główkę cygara, zamykając ją specjalnym kapturkiem wyciętym z tytoniu. Gotowe cygaro zostaje przycięte do odpowiedniej długości – a każdy mistrz torcedor potrafi wykonać dziennie od 60 do 150 perfekcyjnych sztuk.

Kontrola jakości

Każdy etap powstawania cygara podlega ścisłej kontroli. Mistrzowie torcedores pracują pod okiem doświadczonych kierowników, którzy czuwają nad precyzją wykonania, wymiarami i techniką. Gotowe cygara trafiają następnie do działu jakości, gdzie sprawdzane są pod względem wagi, kształtu, konstrukcji i przepływu powietrza.

Najważniejszym testem pozostaje degustacja – specjalny zespół catadores codziennie ocenia aromat, smak, moc i równomierność spalania, aby utrzymać najwyższy poziom. Ostatnim krokiem jest selekcja liści okrywowych: eksperci escogedores sortują cygara według kilkudziesięciu odcieni i układają je w pudełkach tak, by tworzyły perfekcyjną, harmonijną całość. To właśnie dbałość o każdy detal sprawia, że cygaro staje się dziełem sztuki.

Nakładanie pierścienia

Cygara nie zawsze miały pierścienie – pojawiły się dopiero w XIX wieku, za sprawą Gustava Bocka, i szybko stały się ich znakiem rozpoznawczym. Dziś pierścień nie tylko zdobi, ale także potwierdza markę, pochodzenie i autentyczność cygara. Za jego precyzyjne nałożenie odpowiadają anilladores, którzy mocują go naturalnym klejem – tak, aby podczas palenia można go było łatwo zdjąć, bez ryzyka uszkodzenia delikatnego liścia okrywowego.

Pudełko

Gotowe cygara z pierścieniami trafiają w ręce rivesadores, którzy odpowiadają za ich ostateczne ułożenie i przygotowanie do sprzedaży. Trafiają one do ozdobnych pudełek zwanych habilitaciones, których tradycja sięga XIX wieku i fabryki Ramón Allones. Na tym etapie sprawdzana jest spójność kolorów, idealne nałożenie pierścienia i nienaganny wygląd – każde niedoskonałe cygaro wraca do korekty.

Finalny produkt, który trafia do koneserów na całym świecie, to efekt co najmniej trzech lat pracy: od sadzenia i zbiorów, przez fermentację i zwijanie, aż po eleganckie pudełko. To właśnie dbałość o każdy detal sprawia, że cygaro staje się symbolem luksusu i tradycji.